Versterken van ouderlijke betrokkenheid via leerkrachten: strategieën en praktische aanpakken

Geplaatst op 22 augustus 2024

Ouderbetrokkenheid speelt een essentiële rol in de ontwikkeling en academische prestaties van leerlingen. Wanneer ouders actief betrokken zijn bij het onderwijs van hun kinderen, kunnen ze bijdragen aan een positieve leeromgeving, betere schoolprestaties en een verhoogde motivatie bij leerlingen. Leerkrachten spelen een cruciale rol in het versterken van deze betrokkenheid. Dit artikel onderzoekt hoe leerkrachten de betrokkenheid van ouders kunnen vergroten door middel van effectieve communicatie, samenwerking en strategische initiatieven.

1. Belang van Ouderlijke Betrokkenheid

Ouderbetrokkenheid heeft tal van voordelen voor leerlingen, zoals verbeterde academische prestaties, een hogere motivatie en betere gedragsresultaten. Wanneer ouders actief participeren in het leerproces van hun kinderen, kunnen ze helpen bij het creëren van een ondersteunende thuisomgeving en een positieve houding ten opzichte van school. Leerkrachten kunnen deze betrokkenheid bevorderen door gerichte acties en communicatie.

2. Effectieve Communicatie met Ouders

A. Regelmatige Updates en Transparantie

Leerkrachten moeten regelmatig en transparant communiceren met ouders over de voortgang van hun kinderen. Dit kan door middel van:

Maandelijkse Nieuwsbrieven: Stuur nieuwsbrieven met updates over de leerdoelen, belangrijke data en activiteiten in de klas. Dit houdt ouders op de hoogte van wat er speelt en hoe zij hun kinderen thuis kunnen ondersteunen.
Digitale Platforms: Gebruik platforms zoals schoolwebsites en communicatie-apps om informatie en voortgang te delen. Platforms zoals Schoology en Edmodo bieden ouders toegang tot de voortgang van hun kinderen en lesmateriaal.

B. Persoonlijke Ontmoetingen

Persoonlijke ontmoetingen, zoals ouderavonden en voortgangsgesprekken, zijn essentieel voor het opbouwen van een sterke relatie met ouders.

Ouderavonden: Organiseer regelmatige ouderavonden om ouders te informeren over de voortgang van hun kinderen, de curriculumdoelen en hoe zij kunnen bijdragen aan het leerproces.
Voortgangsgesprekken: Houd individuele voortgangsgesprekken met ouders om gedetailleerde feedback te geven over de prestaties en ontwikkeling van hun kinderen.

3. Samenwerking en Partnerschap

A. Samenwerking in Leerdoelen

Leerkrachten kunnen ouders betrekken bij het stellen van leerdoelen en het ontwikkelen van actieplannen.

Gedeelde Leerdoelen: Betrek ouders bij het vaststellen van leerdoelen door hen te informeren over de doelstellingen voor het schooljaar en hen te vragen hoe ze deze doelen thuis kunnen ondersteunen.
Actieplannen: Ontwikkel samen met ouders actieplannen voor het ondersteunen van specifieke behoeften van hun kinderen. Dit kan bijvoorbeeld gaan over huiswerkstrategieën of leesactiviteiten thuis.

B. Ondersteuning bij Huiswerk en Activiteiten

Leerkrachten kunnen ouders voorzien van richtlijnen en tips voor het ondersteunen van huiswerk en buitenschoolse activiteiten.

Huiswerktips: Geef ouders praktische tips over hoe ze hun kinderen kunnen helpen bij het maken van huiswerk, zoals het creëren van een geschikte leeromgeving en het stellen van duidelijke verwachtingen.
Buitenschoolse Activiteiten: Moedig ouders aan om deel te nemen aan buitenschoolse activiteiten en evenementen, zoals schoolfeesten en vrijwilligerswerk, om een sterkere band met de school op te bouwen.

4. Educatieve Workshops en Trainingen

A. Workshops voor Ouders

Organiseer educatieve workshops en trainingen voor ouders om hen te ondersteunen in hun rol als opvoeder en hun betrokkenheid bij het onderwijs van hun kinderen te vergroten.

Leerstrategieën: Bied workshops aan over effectieve leerstrategieën en onderwijsmethoden, zodat ouders begrijpen hoe ze hun kinderen thuis kunnen ondersteunen.
Sociale en Emotionele Ontwikkeling: Organiseer sessies over sociale en emotionele ontwikkeling om ouders te helpen bij het ondersteunen van de persoonlijke groei van hun kinderen.

B. Online Trainingen en Hulpmiddelen

Naast fysieke workshops kunnen online trainingen en hulpmiddelen ouders helpen om hun kennis en vaardigheden te verbeteren.

Online Modules: Bied online trainingen aan over verschillende onderwijsgerelateerde onderwerpen, zodat ouders op hun eigen tempo kunnen leren.
Onderwijsmateriaal: Zorg voor toegang tot online leermaterialen en hulpmiddelen die ouders kunnen gebruiken om hun kinderen te ondersteunen bij hun schoolwerk.

5. Erkenning en Waardering

A. Erkenning van Ouders

Erken de inspanningen van ouders en waardeer hun betrokkenheid door middel van erkenning en waardering.

Bedankbriefjes: Stuur persoonlijke bedankbriefjes of e-mails naar ouders die zich actief inzetten voor de school of hun kinderen ondersteunen.
Ouderprijzen: Overweeg het uitreiken van prijzen of certificaten aan ouders die bijzondere bijdragen hebben geleverd aan de schoolgemeenschap.

B. Positieve Terugkoppeling

Geef positieve feedback aan ouders over de voortgang en prestaties van hun kinderen.

Successen Delen: Deel successen en vooruitgangen van leerlingen met hun ouders om hen te laten zien hoe hun betrokkenheid bijdraagt aan de ontwikkeling van hun kinderen.
Regelmatige Updates: Zorg voor regelmatige updates over de positieve prestaties en gedragingen van leerlingen, zodat ouders zich gewaardeerd en betrokken voelen.

6. Verbeteren van Betrokkenheid door Schoolbeleid

A. Beleidsontwikkeling

Ontwikkel en implementeer schoolbeleid dat ouderbetrokkenheid bevordert.

Betrokkenheidsbeleid: Stel een beleid op dat de rol van ouders in het onderwijs erkent en bevordert. Dit kan richtlijnen bevatten voor communicatie, samenwerking en ondersteuning.
Evaluatie en Feedback: Voer regelmatig evaluaties uit van de ouderbetrokkenheidsstrategieën en verzamel feedback van ouders en leerkrachten om verbeteringen aan te brengen.

B. Ouderbetrokkenheidscommissies

Creëer ouderbetrokkenheidscommissies of adviesgroepen om de samenwerking tussen ouders en leerkrachten te bevorderen.

Adviesgroepen: Stel adviesgroepen samen van ouders en leerkrachten om regelmatig overleg te hebben over hoe de ouderbetrokkenheid kan worden versterkt en om feedback te geven over bestaande initiatieven.
Werkgroepen: Organiseer werkgroepen voor specifieke projecten of initiatieven die gericht zijn op het verbeteren van de samenwerking tussen ouders en school.

Conclusie

Het versterken van ouderbetrokkenheid via leerkrachten is cruciaal voor het succes en de ontwikkeling van leerlingen. Door effectieve communicatie, samenwerking, educatieve workshops, erkenning en schoolbeleid kunnen leerkrachten een sterke betrokkenheid van ouders bevorderen. Door deze benaderingen te implementeren, kunnen scholen een ondersteunende en betrokken leeromgeving creëren die de academische en persoonlijke groei van leerlingen bevordert. Het is belangrijk dat scholen en leerkrachten blijven zoeken naar manieren om de betrokkenheid van ouders te vergroten en te verbeteren, om zo een positieve impact te hebben op de leerervaring van hun leerlingen.

Geraadpleegde bronnen

Bakker, J., Denessen, E., Dennissen, M. & Oolbekkink-Marchand, H. (2013). Leraren en ouderbetrokkenheid. Een reviewstudie naar de effectiviteit van ouderbetrokkenheid en de rol die leraren daarbij kunnen vervullen. Nijmegen: Radboud Universiteit. http://repository.ubn.ru.nl/bitstream/handle/2066/121840/121840-OA.pdf?sequence=1
Broerse, A., & Spreij, L. (2009). Parameters in de dynamiek van educatief partnerschap. Tijdschrift voor Orthopedagogiek, 48, 483-492.
Eck, E. van, Heemskerk, I.M.C.C. Klaassen, C., & Vreugdenhil, B. (2013). Big Picture Learning en de ondersteuning van ouders. Amsterdam: Kohnstamm Instituut/ Nijmegen: Radboud Universiteit. http://www.kohnstamminstituut.uva.nl/rapporten/pdf/ki910.pdf
Epstein, J. L., Sanders, M. G., Sheldon, S. B., et al. (2009). School, family, and community partnerships: Your handbook for action (3rd edition). Thousand Oaks, CA: Corwin Press.
Klaassen, C. (2008). Scholen op weg naar educatief partnerschap met ouders. Nijmegen: Radboud Universiteit.
Klaassen, C., Vreugdenhil, B., & Boonk, L. (2011). Ouders en de loopbaanoriëntatie van hun kinderen. Nijmegen: Radboud Universiteit.
Onderwijsraad (2010). Ouders als partners. Den Haag: Onderwijsraad.
Smit, F., Driessen, G., Sluiter, R., & Brus, J. (2007). Ouders, scholen en diversiteit. Ouderbetrokkenheid en –participatie op scholen met veel en weinig achter-standsleerlingen. Nijmegen: ITS.
Smit, F., Driessen, G., Sluiter, R. & Brus, M. (2008). Ouders en innovatief onder-wijs. Ouderbetrokkenheid en -participatie op scholen met vormen van ‘nieuw leren’. Nijmegen: ITS.
Smit, F., Wester, M., & van Kuijk, J. (2012). Ouderbetrokkenheid en verbeteren leerprestaties. Literatuurstudie. Nijmegen: ITS.
Vogels, R. (2002). Ouders bij de les. Betrokkenheid van ouders bij de school van hun kind. Den Haag: SCP.
Wit, C. de (2006). Partnerschap tussen school en ouders als vruchtbare inbedding voor medezeggenschap. In F. Smit (Ed.), Surfen op de golven van de medezeggenschap in het onderwijs (pp. 74-78). Alphen aan den Rijn: Kluwer.

Meer weten

Bijlage Competentie 6 uit de SBL-competenties

COMPETENT IN HET SAMENWERKEN MET DE OMGEVING

De leraar primair onderwijs moet contacten onderhouden met de ouders of verzorgers van de kinderen. Hij moet er ook voor zorgen dat zijn professionele handelen en dat van anderen buiten de school goed op elkaar zijn afgestemd. Dat is de verantwoordelijkheid van de leraar primair onderwijs en om die competentie waar te kunnen maken moet de leraar competent zijn in het samenwerken met de omgeving van de school.

Een leraar die competent is in het samenwerken met de omgeving, levert in het belang van de kinderen zijn bijdrage aan een goede samenwerking met mensen en instellingen in de omgeving van de school. Dat wil zeggen dat zo’n leraar

Goede contacten onderhoudt met de ouders of verzorgers van de kinderen
Goede contacten onderhoudt met anderen mensen en instellingen die ook te maken hebben met de zorg voor de kinderen.

Bekwaamheidseis bij deze competentie:

De leraar primair onderwijs onderschrijft zijn verantwoordelijkheid in het samenwerken met de omgeving van de school. Hij heeft voldoende kennis en vaardigheid om goed samen te werken met mensen en instellingen die betrokken zijn bij de zorg voor de kinderen en bij zijn school.
Om te voldoen aan deze bekwaamheidseis moet de leraar primair onderwijs:

Het volgende doen:

Hij geeft op een professionele manier aan ouders en andere belanghebbenden informatie over de kinderen en hij gebruikt de informatie die hij van hen krijgt
Hij neemt op een constructieve manier deel aan verschillende vormen van overleg met mensen en instellingen buiten de school
Hij verantwoordt zijn professionele opvattingen en werkwijze met betrekking tot een leerling aan ouders en andere belanghebbenden en past in gezamenlijk overleg zo nodig zijn werk met die leerling aan.

De volgende kennis hebben:

Hij is bekend met de leefwereld van ouders of verzorgers en met de culturele achtergronden van de kinderen en hij weet hoe hij daar rekening mee moet houden in zijn doen en laten als leraar
Hij is op de hoogte van de professionele infrastructuur waar zijn school onderdeel van is.

Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!