Klassenfeestjes, een feestelijke manier om sociale uitsluiting tegen te gaan
Laura Batstra
Onderzoeker en docent bij Rijksuniversiteit Groningen - Orthopedagogiek
Geraadpleegd op 19-09-2024,
van https://wij-leren.nl/klassenfeestjes-feestelijke-manier-om-sociale-uitsluiting-tegen-te-gaan.php
Dit artikel is samen geschreven met Marc Conradi, Elin Hondebrink en Sanne te Meerman.
Probleem
Een oplossing
Dit meisje legde de kiem voor het project ‘Klassenfeestjes’. Met subsidie van Stichting Kinderpostzegels konden ze nog veel meer kinderen in Nederland deze mooie ervaring bezorgen.
Wat is een klassenfeestje?
Leerkrachten
Over negatieve effecten hebben we de afgelopen vier jaar van de honderden ouders die een klassenfeestje wilden geven of gegeven hebben, niets gehoord.
Kader 1: Voor de organiserende ouder (of leerkracht): de do’s and don’ts van klassenfeestjes
-
Er zijn veel meer kinderen dan bij een gewoon kinderfeestje. Zorg voor voldoende begeleiders en kies een geschikte locatie voor het feestje. De oplossing om deze hoeveelheid kinderen te managen en de kosten betaalbaar te houden is om een gezamenlijk klassenfeestje voor meerdere jarigen te organiseren. Dit heeft als voordeel dat er meer ouders zijn en één ouder ingezet kan worden om voor de kinderen die de drukte te veel vinden, door in een apart hoekje een rustige activiteit te organiseren.
Een ouder vertelt: “Voor drie vierjarige kinderen hebben we een klassenfeestje georganiseerd. We hebben dit in de vertrouwde omgeving van school gedaan. In de klas hadden we een paar speelhoeken ingericht en zelf hadden we taarten gebakken. En om het voor alle ouders van klasgenoten financieel toegankelijk te maken hadden we bewust geen cadeaus gevraagd. Een vrij saai feestje dus op het eerste gezicht. Maar zeer geslaagd. Achteraf waren onze kinderen heel enthousiast: ze stonden kort in de belangstelling, hebben taart gekregen en al hun vrienden waren aanwezig. De juf zei dat ze de volgende de dag over niets anders konden praten dan het feestje.”
-
De kosten kunnen een probleem vormen, zeker als je maar voor één jarige een klassenfeestje organiseert. In 2015 is er in opdracht van www.actiepagina.nl een onderzoek gedaan naar ‘gewone’ kinderfeestjes. Een gemiddeld feestje voor negen kinderen kostte € 110,60. Bij een klassenfeestje waarbij een locatie werd gehuurd, waren de kosten gemiddeld € 153,43. Dat is een stuk duurder.
Een van de speerpunten is dan ook om in gemeenten waar het project Klassenfeestjes van de grond komt, gratis of goedkope locaties te werven. In de stad Groningen hebben zijn er inmiddels 14 locaties. Daarnaast zijn er veel ideeën voor betaalbare hapjes en spelletjes verzameld, bijvoorbeeld cupcakes met slagroom en snoephappen.
-
De cadeautjes. Een ouder: “Het enige lastige aan een feest op deze manier vind ik het aantal cadeaus wat de jarige krijgt, een enorme tafel vol met cadeautjes. Dat zou ik de volgende keer anders willen doen.” Wij adviseren dat elk kind per jarige € 1,- in een pot doet en om hiervan per jarige een groot cadeau te kopen. En dat werkt prima. Dit voorkomt ook dat het halve feestjes opgaat aan het uitpakken van de vele cadeautjes. Een ander belangrijk voordeel is dat kinderen uit arme gezinnen geen feestjes hoeven te mijden omdat ze het cadeautje niet kunnen betalen.
-
Wat opvalt bij de evaluatie is dat de meeste feestjes op het eerste gezicht zeer gewoon zijn. Zoals een ouder adviseert: “Maak het jezelf niet te ingewikkeld. Zorg gewoon voor simpele hapjes en drankjes. Niet teveel verschillende dingen, daar krijg je alleen maar keuzestress van.”
De locatie is vaak een speeltuin- of buurtgebouw, er wordt een aantal weinig opzienbarende activiteiten aangeboden zoals koek- en snoephappen, spijkerpoepen, schminken, tekenen en verder veel vrij spelen. De jarigen krijgen één groot cadeau in plaats van veel kleintjes. En toch horen we in de evaluaties van de feestjes vaak dat de kinderen zeggen dat dit het leukste feestje ooit was! En juist ook omdat alle klasgenootjes aanwezig waren. Zoals een kindje zei: “Nu zijn alle kinderen blij, want nu hoeft er niemand thuis te blijven!”
- Alle tips, adviezen en voorbeelden zijn verwerkt in een draaiboek klassenfeestjes. Dit is gratis te downloaden via de site: www.klassenfeestjes.nl.
Kader 2: Tips en tricks voor leerkrachten
Hieronder wordt aangegeven dat een klassenfeestje op diverse niveaus invloed kan hebben op de preventie van uitsluiting: individueel, in de klas en schoolbreed. Het is aan het team om deze interventie op alle niveaus op te pakken.
-
Wellicht is het mogelijk om in het team het beleid ten aanzien van klassenfeestjes te bespreken. School is een perfecte plek om te leren over het belang van inclusie en de waarde van diversiteit. De school kan ouders informeren over klassenfeestjes. Daarom is er voor scholen een tekst gemaakt om ouders te informeren over klassenfeestjes. Dit en nog veel meer is te vinden op de site: https://klassenfeestjes.nl/download-pagina.
-
Geef ouders dus de boodschap mee dat ze met meerdere ouders een klassenfeestje kunnen organiseren. Scheelt een hoop in de voorbereiding en in de kosten.
-
Een klassenfeestje biedt de leerkrachten een mooie aanleiding om het uitnodigingenbeleid op school te bespreken. In eerder onderzoek bleek dat op 21% van de scholen de kinderen uitnodigingen voor hun feestje in de klas mogen uitdelen, ook als niet alle kinderen worden uitgenodigd. Vanuit een inclusieve benadering en een schoolbeleid dat gericht zou moeten zijn op het tegengaan van pesten en uitsluiten, vinden wij het uitdelen van uitnodigingen in de klas niet gepast, tenzij alle kinderen een uitnodiging ontvangen. (Conradi & Hondebrink 2020)
-
Zoals gezegd, de bemoeienis van leerkrachten kan zeer gering zijn, maar dat hoeft natuurlijk niet. In coronatijd hebben we een draaiboek speciaal voor leerkrachten ontwikkeld. Coronamaatregelen maken het voor ouders lastig om een klassenfeest te organiseren. Als de basisscholen open zijn, kan een klassenfeestje daar wel door de leerkracht georganiseerd worden. Bijvoorbeeld voor de jarigen die geen feestje hebben kunnen geven.
-
Misschien kan het voor een leerkracht zelfs een concrete manier zijn om uitsluiting in de klas tegen te gaan door juist voor dat kind zonder feestje (en eventueel één of twee anderen) zelf een klassenfeest te organiseren. Kinderen van ouders die om wat voor reden dan ook daar zelf minder toe in staat zijn, kunnen daar enorm mee geholpen zijn (Bronsveld, 2021).
- Het klassenfeestje is een mooie aanleiding om uitsluiting te bespreken in de klas.