Responsiviteit is de afgestemde houding die een onderwijsprofessional heeft naar kinderen. De onderwijsprofessional reageert op signalen die kinderen uitzenden en doet dit op een passende en stabiele wijze, rekening houdend met de onderwijsleersituatie waarin zij zich bevinden .
Een afgeleid begrip is reponsieve instructie: De onderwijsprofessional ondersteunt kinderen bij het kiezen, plannen, uitvoeren en evalueren van activiteiten.
De onderwijsprofessional geeft ruimte aan eigen initiatieven van het kind en stemt haar aanbod daarop af, waarbij ze haar eigen (onderwijs)bedoeling in het achterhoofd houdt. Het doel van deze aanpak is om het kind bewust te maken van zijn/haar mogelijkheden op een positieve manier.
Voorbeelden van responsief gedrag
De onderwijsprofessional laat de kinderen ervaren beschikbaar te zijn:
Zij luistert open en met een nieuwsgierige houding.
Zij neemt de tijd voor gesprekjes.
Ze gaat bij het kind zitten en is sensitief voor het spel en de beleving daarvan van het kind.
Zij ondersteunt het kind in zijn gevoel van competentie:
Zij geeft vaak positieve feedback
Zij laat het kind merken dat zij hoge verwachtingen heeft.
Zij daagt het kind uit tot actieve betrokkenheid:
Zij laat het kind kiezen en nodig het uit om te vertellen over zijn keuze.
Zij helpt het kind bij het nemen van een beslissing, respecteert de beslissing en voegt een volgend element toe.
Literatuur
- Castelijns J. (et al) 1996 Responsieve instructie in de onderbouw. Amersfoort: CPS
- Kuyk, J van et al. 2003 Piramide-boek deel 2, Arnhem: Cito.
- Mark, S. & Mulderij, K.M. (2008). Pedagogische sensitiviteit, aanleg of aan te leren? Verkregen op 25 september 2013, van http://hetkind.org/wp-content/uploads/2011/07/Aanleg-of-aan-te-leren.pdf.
- Orthopedagogisch Project Afstemming (O.P.A.), SWV 4.2
-
Stevens, L. (2014). Vertrouwen en zelfvertrouwen als kwaliteiten van ontwikkeling en leren. Geraadpleegd op 30-11-2016, van https://wij-leren.nl/zelfvertrouwen.php
- Bron van deze beschrijving: SLO
Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!
Laatst geactualiseerd op 1 augustus 2022
Roos van Leary in de klas
BrainBalance in het po
Gedragsproblemen in de klas - Arja Kerpel
Connectie in plaats van correctie - kinderen met trauma - Willem de Jong
Het intern werkmodel of het denken van de leraar - Luc Stevens
Vertrouwen en zelfvertrouwen als kwaliteiten van ontwikkeling en leren - Luc Stevens
Gedragsproblemen: rol pedagogische sensitiviteit leerkracht - Peter de Vries
Neem formatief niet te snel voor lief: tien lessen van Dylan Wiliam (1 t/m 4) - Dominique Sluijsmans