SEL en gedrag in de groep

>> SEL en gedrag in de groep direct bestellen.

De sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen staat tegenwoordig stevig in de picture. Verschillende leerlingvolgsystemen helpen de sociale ontwikkeling van kinderen in beeld te brengen. Maar wat daarna? De werkmap ‘SEL en gedrag in de groep’ van Sophia van der Wal wil concrete handreikingen geven om na die metingen de juiste aanpak te geven.

De map is ontwikkeld samen met Kees van Overveld en is een praktische uitwerking van zijn boek Groepsplan Gedrag. Hij schreef ook het basisboek over SEL - Sociaal Emotioneel Leren.

Sociaal onhandig gedrag kan lastig zijn voor het kind zelf en zijn omgeving. Leerkrachten proberen bij te sturen maar vinden het vaak moeilijk om preventief te handelen zodat sociaal onhandig gedrag wordt voorkomen. Er wordt soms weinig gedaan met de meetresultaten van ZIEN, VISEON 2.0 en SCOL.
Deze map is bedoeld om vanaf de eerste schooldag aan groepsvorming te werken en via het werken met SEL-kaarten te focussen op competenties die extra aandacht nodig hebben. De map is niet bedoeld ter vervanging van een SEL-programma, maar om de leerkracht te ondersteunen bij het handelen ná een meetmoment.

SEL en gedrag in de groep is bedoeld om de leerkracht te ondersteunen bij het handelen in de groep na een meetmoment met ZIEN!, VISEON 2.0 en SCOL.

De map bestaat uit vier delen:

1.    Algemene werkwijze

Dit hoofdstuk is een algemene beschrijving van de werkwijze en jaarcyclus van SEL en gedrag in de groep. De jaarcyclus is verdeeld over vier perioden:

1. De eerste schooldag tot de herfstvakantie
2. Na de herfstvakantie tot en met februari
3. Maart tot en met de tweede week van mei
4. Derde week mei tot einde schooljaar.

In de eerste fase staat de Groepsvorming-kaart centraal. Daarna volgt een meting met het digitale volgsysteem (ZIEN!, VISEON 2.0 of SCOL). Het groepsoverzicht wordt geanalyseerd en op basis daarvan wordt vastgesteld aan welk onderdeel de leerkracht extra aandacht wil besteden. Hierbij zoekt hij een SEL-kaart uit de map en kopieert die. Op deze kaart kan hij de namen van kinderen invullen die een extra ondersteuningsbehoefte hebben.

Elk aandachtspunt heeft twee kanten: de leerkrachtcomponent en de leerlingcomponent. Bij het eerste gaat het vooral om de leerkracht als rolmodel: leeft hij het gewenste gedrag goed voor, is hij duidelijk in wat er verwacht wordt. Bij de leerlingcomponent gaat het om het intra-persoonijke en interpersoonlijke aspect.
Het kan goed zijn duidelijke afspraken met de intern begeleider te maken, bijvoorbeeld over welke aandachtspunten van SEL-kaarten aan de orde komen.

2.    Theoretische verdieping

In dit hoofdstuk worden drie begrippen uitgewerkt die centraal staan in deze map:

1. Leerlingvolgsystemen voor sociaal-emotionele ontwikkeling; In deze map staan de systemen SCOL, VISEON en ZIEN! Centraal. Ze werken met vragenlijsten die door de leerkracht en ook door de leerling ingevuld kunnen worden. Voor leerkrachten moet de uitslag geen verrassing zijn: zij vullen immers zelf de vragenlijst in. De uitslag is bovendien een momentopname.
2. Groepsvorming; de fases forming, norming, storming, performing en adjourning.
3. Sociaal emotioneel leren: Ze vallen uiteen in de

• Ik-competenties; besef van jezelf en zelfmanagement
• Jij-competenties: besef van de ander en relaties
• Wij-competenties; de ik en jij -competenties komen samen in de wij-competenties; hoe maak ik keuzes die goed zijn voor jezelf én voor de ander. Deze keuzes verwijzen naar waarden, normen en overtuigingen.

Het enige wat het leerlingvolgsysteem doet, is het combineren van een aantal antwoorden.

3. Werkwijze per volgsysteem

In dit hoofdstuk worden werkwijzen beschreven voor de volgsystemen ZIEN! VISEON 2.0 en SCOL. Deze werkwijze is afgestemd op de handleiding van het betreffende volgsysteem. In grijze tekstblokken zijn concrete voorbeelden uit de praktijk toegevoegd, die laten zien hoe je de kaarten inzet en welke stappen je daarbij neemt.

4. De kaarten

In het laatste deel van de map vinden we de kaarten. Deze zijn ook te downloaden via een wachtwoord bij www.uitgeverijpica.nl.

Het betreft vijftien kaarten waarvan sommigen weer onderverdeeld zijn in drie leeftijdscategorieën:

• Groepsvorming-kaart,
• Analyseformulieren,
• Schema SEL-competenties in combinatie met competenties van de drie verschillende leerlingvolgsystemen.
• SEL-kaart 1 Besef van zichzelf;
• SEL-kaart 2: Zelfmanagement
• SEL-kaart 3:Besef van de ander
• SEL-kaart 4: Hanteren van relaties;
• SEL- kaart 5: keuzes kunnen maken,
• Kindgesprek-formulier,
• SEL-checklist en
• Schooljaaroverzicht SEL-kaarten en kinderen in beeld.

SEL en gedrag in de groep helpt preventief handelen en SEL vorm te geven

Recensie

Kern van deze map ‘SEL en gedrag in de groep’ zijn een serie praktische formulieren en kaarten waarop leerkrachten kunnen bijhouden welke leerling aandacht nodig heeft op een bepaald punt. Mooi dat de auteur daarbij aansluiting heeft gezocht bij de bekendste leerlingvolgsystemen voor de sociaal -emotionele ontwikkeling.: ZIEN, VISEON 2.0, SCOL.

Nadrukkelijk wordt gesteld dat de werkmap niet bedoeld is ter vervanging van een eventueel SEL-programma dat al op school aanwezig is, maar om leerkrachten te ondersteunen bij het handelen in de groep na een meetmoment. Het is goed dat met deze werkmap aandacht wordt gevraagd voor wat je doet ná een meetmoment, want met meten en signaleren alleen help je een kind niet verder.

De SEL-kaarten zijn eenvoudig en overzichtelijk en kunnen leerkrachten helpen focussen op wat aandacht nodig heeft.

N.a.v. SEL en gedrag in de groep, Sophia van der Wal m.m.v. Kees van Overveld, Uitgeverij Pica,102 pagina's, ISBN 9789492525383, € 60,00

 

Bestellen

Het boek SEL en gedrag in de groep is te bestellen via: