Ontwerpcriteria voor effectieve samenwerking tussen scholen en partners

Geplaatst op 22 augustus 2024

In een steeds complexer wordende onderwijswereld is samenwerking tussen scholen en externe partners van cruciaal belang. Deze samenwerking kan bijdragen aan de verbetering van onderwijskwaliteit, bevordering van leerlingresultaten en het benutten van aanvullende middelen en expertise. Om deze samenwerking effectief te maken, zijn er specifieke ontwerpcriteria die gevolgd moeten worden. Dit artikel bespreekt deze criteria en biedt richtlijnen voor scholen om succesvolle samenwerkingen te realiseren met externe partners.

Waarom Samenwerking Tussen Scholen en Partners?

De samenwerking tussen scholen en externe partners kan op verschillende vlakken voordelen bieden. Partners kunnen variëren van lokale bedrijven en non-profitorganisaties tot hogere onderwijsinstellingen en overheidsinstanties. Door hun expertise, middelen en netwerken te benutten, kunnen scholen hun onderwijsaanbod verbeteren en innoveren.

Voorbeeld: Een school kan samenwerken met een lokale onderneming om praktijkervaringen te bieden aan leerlingen door middel van stages of bedrijfsbezoeken. Dit kan niet alleen de praktische kennis van leerlingen vergroten, maar ook hun motivatie en carrièreperspectieven verbeteren.

Ontwerpcriteria voor Effectieve Samenwerking

1. Duidelijke Doelen en Verwachtingen

   Het is essentieel dat zowel scholen als partners duidelijke doelen en verwachtingen vaststellen voor de samenwerking. Dit voorkomt misverstanden en zorgt ervoor dat alle betrokkenen weten wat er van hen wordt verwacht.

   Voorbeeld: Als een school samenwerkt met een universiteit om onderzoeksprojecten te ontwikkelen, moeten beide partijen overeenkomen over de doelstellingen van het project, de rol van elke partij en de verwachte resultaten.

2. Gezamenlijke Planning en Ontwikkeling

   Samenwerking vereist een gezamenlijke planning en ontwikkeling van projecten en activiteiten. Dit betekent dat scholen en partners regelmatig overleggen om plannen te maken, voortgang te evalueren en eventuele problemen op te lossen.

   Voorbeeld: Bij de opzet van een gezamenlijk onderwijsprogramma moeten de school en de partner de curriculumstructuur, lesmateriaal en evaluatiemethoden gezamenlijk ontwikkelen om te zorgen voor een geïntegreerd en samenhangend programma.

3. Heldere Communicatie

   Effectieve communicatie is cruciaal voor een succesvolle samenwerking. Dit omvat zowel regelmatige updates als open en transparante gesprekken over voortgang, problemen en aanpassingen.

   Voorbeeld: Scholen en partners moeten een communicatieschema opstellen waarbij regelmatig vergaderingen en rapportages worden gepland om de voortgang van de samenwerking te bespreken en eventuele aanpassingen te maken.

4. Verantwoordelijkheden en Rollen

   Het is belangrijk om de verantwoordelijkheden en rollen van elke partner duidelijk te definiëren. Dit helpt om te voorkomen dat taken dubbel worden uitgevoerd of dat belangrijke taken worden vergeten.

   Voorbeeld: In een samenwerking waarbij een school en een technologiebedrijf betrokken zijn, moet worden vastgesteld wie verantwoordelijk is voor de levering van apparatuur, wie de technische ondersteuning biedt en wie het onderwijsaspect verzorgt.

5. Middelen en Ondersteuning

   De beschikbaarheid en inzet van middelen zijn cruciaal voor het succes van de samenwerking. Dit kan zowel financiële middelen als materiële middelen omvatten, evenals personeel en expertise.

   Voorbeeld: Bij een samenwerking voor het ontwikkelen van een nascholingsprogramma voor leraren, moet worden bepaald hoe de financiering, opleidingsmateriaal en professionele ontwikkeling worden verzorgd door de betrokken partijen.

6. Evaluatie en Feedback

   Regelmatige evaluatie en feedback zijn essentieel om de effectiviteit van de samenwerking te meten en verbeteringen aan te brengen. Dit helpt om de voortgang te monitoren en om te leren van ervaringen.

   Voorbeeld: Na de implementatie van een gezamenlijk project kunnen scholen en partners een evaluatie uitvoeren om te beoordelen of de doelstellingen zijn bereikt en om te identificeren welke aspecten goed gingen en welke verbeterd kunnen worden.

7. Duurzaamheid en Continuïteit

   Voor een langdurige en succesvolle samenwerking is het belangrijk om te zorgen voor duurzaamheid en continuïteit. Dit betekent dat er plannen moeten zijn voor het voortzetten van de samenwerking op lange termijn en het omgaan met eventuele veranderingen.

   Voorbeeld: Scholen en partners kunnen een lange termijn strategie ontwikkelen waarbij de samenwerking periodiek wordt herzien en vernieuwd om relevant te blijven voor de veranderende behoeften en omstandigheden.

Voorbeelden van Succesvolle Samenwerking

Er zijn talloze voorbeelden van succesvolle samenwerkingen tussen scholen en externe partners die als inspiratie kunnen dienen voor andere instellingen. Enkele van deze voorbeelden zijn:

1. Bedrijfssamenwerkingen voor Stageplekken

   Scholen die samenwerken met lokale bedrijven om stageplekken te bieden aan leerlingen kunnen profiteren van praktische ervaring en netwerkmogelijkheden voor de studenten. Deze samenwerking zorgt ervoor dat leerlingen een beter inzicht krijgen in de werkplek en hun vaardigheden kunnen toepassen in een echte werkomgeving.

   Voorbeeld: Een middelbare school werkt samen met een technologiebedrijf om leerlingen stageplekken te bieden, waarbij de leerlingen ervaring opdoen met real-life projecten en technologie, wat hun toekomstige carrièreperspectieven verbetert.

2. Onderwijsprogramma's met Universiteiten

   Scholen die samen met universiteiten programma’s ontwikkelen, kunnen gebruikmaken van de academische expertise en onderzoeksfaciliteiten van de universiteit. Dit kan leiden tot een verrijkt curriculum en verbeterde onderwijsresultaten.

   Voorbeeld: Een basisschool werkt samen met een universiteit om een wetenschapsprogramma te ontwikkelen waarbij universitaire onderzoekers gastlessen geven en leerlingen betrekken bij onderzoeksprojecten.

3. Non-Profit Organisaties voor Maatschappelijke Projecten

   Scholen die samenwerken met non-profit organisaties kunnen betrokkenheid bij maatschappelijke projecten stimuleren en leerlingen bewust maken van sociale kwesties. Deze samenwerkingen kunnen ook extra middelen en ondersteuning bieden voor schoolprojecten.

   Voorbeeld: Een school werkt samen met een milieuorganisatie om een milieuproject op te zetten, waarbij leerlingen betrokken worden bij activiteiten zoals recyclingprogramma’s en milieuvriendelijke initiatieven.

Implementatie van Duurzame Samenwerkingen

Om de beschreven ontwerpcriteria succesvol toe te passen, moeten scholen en partners een aantal stappen volgen bij de implementatie van hun samenwerking:

1. Opzetten van een Samenwerkingsplan

   Ontwikkel een gedetailleerd plan dat de doelen, verantwoordelijkheden, middelen en communicatiestrategieën beschrijft. Dit plan vormt de basis voor de samenwerking en helpt om alle betrokkenen op één lijn te krijgen.

   Voorbeeld: Scholen en partners stellen een samenwerkingsdocument op dat de doelstellingen, verantwoordelijkheden en tijdschema’s beschrijft, evenals de middelen en ondersteuningsstructuren die beschikbaar zijn.

2. Voeren van Regelmatige Vergaderingen

   Organiseer regelmatig vergaderingen en voortgangsgesprekken om de status van de samenwerking te bespreken, problemen op te lossen en aanpassingen te maken indien nodig.

   Voorbeeld: Scholen en partners plannen maandelijkse vergaderingen om de voortgang van gezamenlijke projecten te beoordelen en feedback te verzamelen.

3. Opstellen van Evaluatiecriteria

   Bepaal de criteria voor evaluatie en succesmetingen die worden gebruikt om de effectiviteit van de samenwerking te beoordelen en verbeterpunten te identificeren.

   Voorbeeld: Ontwikkel een evaluatie-instrument dat zowel kwantitatieve als kwalitatieve gegevens verzamelt over de resultaten en impact van de samenwerking.

4. Creëren van een Continuïteitsplan

   Ontwikkel een plan voor de continuïteit van de samenwerking, inclusief strategieën voor het omgaan met veranderingen en het waarborgen van duurzame betrokkenheid van alle partijen.

   Voorbeeld: Scholen en partners stellen een plan op voor het periodiek herzien en vernieuwen van hun samenwerkingsovereenkomst om relevant te blijven en aan te passen aan veranderende omstandigheden.

Conclusie

Effectieve samenwerking tussen scholen en externe partners kan aanzienlijke voordelen opleveren, zoals verbeterde onderwijsresultaten, toegang tot aanvullende middelen en verrijkte leerervaringen. Door duidelijke doelen en verwachtingen te stellen, gezamenlijke planning en ontwikkeling te bevorderen, en effectieve communicatie te waarborgen, kunnen scholen en partners een succesvolle samenwerking realiseren. Het implementeren van de juiste ontwerpcriteria en regelmatig evalueren van de voortgang zal bijdragen aan een duurzame en effectieve samenwerking die ten goede komt aan alle betrokkenen.

bronnen

• De Weerd, M., Paulussen-Hoogeboom, M.C., Slotboom, S.T. (2014) Jaarbericht brede scholen en Integrale Kindcentra 2013. Amsterdam: Regioplan.
• Hoogeveen, K. & Beekhoven, S. (2016). Samen werkt het beter? De samenwerking tussen scholen en de culturele omgeving. In: Van den Bulk, L. e.a. (red.) Een kleurrijke basis. Ontwikkelingen en trends in het cultuuronderwijs, p. 139-148. Utrecht: LKCA. http://www.lkca.nl/~/media/kennisbank/publicaties/2017/ce_samen_werkt_het_beter.pdf
• Hoogeveen, K. & Beekhoven, S., Kieft, M., Donker, A., Van der Grinten, M. (2014). Monitor cultuureducatie in het primair onderwijs & programma Cultuureducatie met Kwaliteit (2013-2014). Utrecht: Sardes. https://www.rijksoverheid.nl/binaries/rijksoverheid/documenten/rapporten/2014/10/24/monitor-cultuuronderwijs-in-het-primair-onderwijs-programma-cultuureducatie-met-kwaliteit-2013-2014/monitor-cultuuronderwijs-in-het-primair-onderwijs-programma-cultuureducatie-met-kwaliteit-2013-2014.pdf
• Kruiter, J. m.m.v. Fettelaars, D. & Beekhoven, S. e.a. (2013) De brede school in een veranderend tijdsgewricht. Uitkomsten landelijke effectmeting 2009-2013. Utrecht: Oberon. https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2014/03/03/de-brede-school-in-een-veranderend-tijdsgewricht
• Kruiter, J,. Hoogeveen, K., Beekhoven, S., Kieft, M. & Bomhof, M. (2016) Monitor cultuuronderwijs in het primair onderwijs en programma Cultuureducatie met Kwaliteit. Utrecht: Sardes/Oberon.
• Landelijk Steunpunt Brede Scholen & Oberon (2013) Kwaliteitskaart brede school & Integraal Kindcentrum Den Haag/Utrecht: Landelijk Steunpunt Brede Scholen en Oberon. https://www.poraad.nl/files/themas/school_kind_omgeving/kwaliteitskaart_brede_school_en_ikc.pdf
• Oberon, Kohnstamm Instituut & ICLON (2014). Leren met en van elkaar. Onderzoek naar de professionele leercultuur in het voortgezet onderwijs. Utrecht: Oberon. https://www.oberon.eu/data/upload/Portfolio/files/leren-met-en-van-elkaar.pdf
• Oberon, ITS & Sardes (2010) Effecten van brede scholen. Deelrapport I: voorbereidingsfase. Utrecht: Oberon.
• Remmerswaal, A., Willems, M., Vader, J., Wals, A., Schouten, A., Weterings, R. (2012) Duurzaam doen! Leren in vitale coalities.Monitorin en evaluatie van de programma’s Leren voor Duurzame Ontwikkeling en Natuur- en Milieueducatie. Den Haag: LEI Wageningen UR.
• Tal, M. (2017). Waarom samen? Interactie tussen school en culturele partijen. In: Van den Bulk, L. e.a. (red.) Een kleurrijke basis. Ontwikkelingen en trends in het cultuuronderwijs, p. 132-138. Utrecht: LKCA. http://www.lkca.nl/~/media/kennisbank/publicaties/2017/ce_waarom_samen_interactie_tussen_school_en%20_culturele_partijen.pdf
• Van der Waal, M.E. & Wals, A.E.J. (2009) Weven met groen. Schetsboek van groene thema’s in formeel en buietnschools onderwijs. Wageningen: UR.
• Van der Werff, H., Wisse, E. & Stuij, M. (2012). Sport en onderwijs verbonden. Kwalitatief verdiepend onderzoek naar de succesfactoren in de samenwerking tussen sportverenigingen en scholen. Utrecht: Mulier Instituut. www.nocnsf.nl/stream/sport-en-onderwijs-verbonden

Meer weten?

• https://wij-leren.nl/brede-school.php