Meer of minder schermen op school?

In het nieuwe curriculum gaan kinderen een aanzienlijk deel van hun energie stoppen in “digitale geletterdheid”. Dit beslist curriculum.nu. Maar zijn zij zich ook bewust van de nadelen hiervan? Uit studies blijkt bijvoorbeeld dat studenten slechter leren en ongelukkiger worden door hun schermen. Is het wel goed dat kinderen 24/7 online zijn? Mijn advies: maak van school een schermvrije oase.

Computers op school zijn een hulpmiddel net als elk ander. Een goede leraar kan dit hulpmiddel gebruiken om zijn lessen aan te vullen. Maar computers kunnen een goede leraar niet vervangen. Dat blijkt onder andere uit cijfers van het OECD: kinderen die op school veel schermen gebruiken, leren minder. Dezelfde cijfers laten zien dat er in landen die veel investeren in ICT op school nauwelijks verbetering in schoolprestaties meetbaar is.

Schermen op school

Een onderzoek van de NOS laat zien dat op zo’n 85% van middelbare scholen mobiele telefoons worden gebruikt in de les. Veel basis- en middelbare scholen investeren in nieuwe technologie. Smartscreens horen bij het standaard interieur en rijen computers vullen lokalen. Bij curriculum.nu, de instantie die beslist over het landelijke schoolprogramma, zijn ze ook fan van beeldschermen op school. Zo laten ze bijvoorbeeld weten dat één van hun ontwikkelscholen volledig digitaal werkt. De kinderen op deze school werken niet meer uit boeken, maar vanuit tablets.

Maar of het gebruik van tablets en computers schoolprestaties verbetert, is niet duidelijk. Na een grote studie heeft het OECD namelijk laten weten dat grotere investering in ICT niet samengaat met betere schoolprestaties. Sterker nog,

Leerlingen die veel met computers werken op school hebben slechtere prestaties

In 2012, in the vast majority of countries, students who used computers moderately at school had somewhat better learning outcomes than students who used computers rarely; but students who used computers very frequently at school did a lot worse.
The results also show no appreciable improvements in student achievement in reading, mathematics or science in the countries that had invested heavily in ICT for education.

Deze resultaten zijn niet nieuw. Al eerder liet een grote metastudie zien dat onderwijs met hulp van technologie over het algemeen slechtere resultaten levert dan conventionelere methoden.

(…) technology-based interventions tend to produce just slightly lower levels of improvement when compared with other researched interventions and approaches.

Het gebruik van meer schermen op school lijkt dus niet te zorgen voor betere resultaten. Niet alleen dat. Meer schermtijd hangt samen met aandachtsstoornissen. Ook kan schermtijd van slechts 1 uur per dag al zorgen voor leerstoornissen in jonge kinderen. Bij jonge kinderen die veel touchscreen apparaten gebruiken is ook een slechtere ontwikkeling van de motoriek te zien.

Zelfs Silicon Valley maakt zich zorgen.

Curriculum.nu zet VO school De Nassau in de spotlight omdat zij volledig digitaal gaan, maar waarom? Of kinderen op deze school beter presteren dan kinderen op andere scholen is niet bewezen. Daarentegen zijn op scholen die schermen afschaffen duidelijke positieve effecten waar te nemen.

De laatste plek waar je schermvrije scholen verwacht te zien is Silicon Valley. Maar juist daar sturen ouders hun kinderen naar dure technologievrije scholen.

Jaarlijks collegegeld kan oplopen tot bijna $40,000.

“While other schools in the region brag about their wired classrooms, the Waldorf school embraces a simple, retro look — blackboards with colorful chalk, bookshelves with encyclopedias, wooden desks filled with workbooks and No. 2 pencils.”

Ook na school zorgen ze dat hun kinderen zo min mogelijk schermtijd krijgen. De mensen die het dichtst bij onze technologie staan, betalen dus grote bedragen om hun kinderen zo ver mogelijk van diezelfde technologie vandaan te houden. Weten zij iets wat wij niet weten?

Is het nodig?

“Digitale geletterdheid is nodig om nu en in de toekomst te kunnen deelnemen aan de maatschappij.” Dat schrijft curriculum.nu. Duidelijk, maar zijn kinderen digitaal ongeletterd? Buiten school brengen kinderen al veel van hun tijd met computers door. Ook ten koste van hun studieresultaten. Een studie uit Amerika liet zien dat in gebieden, zodra ze aangesloten werden op het internet, een merkbare en aanhoudende daling te zien was in schoolprestaties in lezen en rekenen.

The introduction of home computer technology is associated with modest but statistically significant and persistent negative impacts on student math and reading test scores, thus broadening math and reading achievement gaps.

Jonge mensen zijn over het algemeen de eersten die nieuwe technologie omarmen en gebruiken. Natuurlijk weten kinderen op basis- en middelbare schoolleeftijd niet precies hoe hun apparaten werken, maar dat ga je ze op die leeftijd ook niet leren. Wat moeten we dan verstaan onder digitale geletterdheid? Het volgende voorbeeld van Sabine Duijmelinck van de eerdergenoemde school schetst een beeld:

‘Ze weten wel hun weg op social media, maar de meeste leerlingen hebben geen idee hoe je bijvoorbeeld een document het beste kunt opslaan. Ons ICT-team leert leerlingen daarom eerst tabletvaardigheden. Dit programma is mede gebaseerd op vaardigheden die in de vaklessen nodig zijn. Dit maakt het vak tabletvaardigheden relevant voor de leerling en zorgt dat ze echt vaardiger – digitaal geletterd – in de vakles verschijnen.

Lessen in mapjes aanmaken op de tablet. Is dat echt nodig?

School als schermvrije oase

De school kan ook een andere functie dienen in onze met technologie verzadigde wereld. We zijn nu zelfs op het punt dat tieners zelf aangeven dat zij (en hun ouders) te veel tijd achter schermen doorbrengen. Dan kan de school ook een plek bieden om even offline te zijn. Een oase waar je kan ontsnappen aan het 24/7 online bestaan.

Dit zou ook positieve effecten kunnen hebben op het geluk van kinderen.

Eén studie wijst bijvoorbeeld uit dat kinderen minder gelukkig worden van hun telefoon. Verder blijkt het dat kinderen dit zelf ook begrijpen en weinig tegenstand bieden als scholen maatregelen treffen. Een school in Frankrijk deed dit. Het resultaat: studenten praten meer met elkaar, lezen meer en leren beter.

“I thought I would be freaked out, but it has been fine,” said one 13-year-old girl, who got an iPhone when she was 11. “I left my phone in my bag all day and I was surprised to find it didn’t bother me. Normally I’d be on Snapchat and Instagram. But my friends are here at school so it’s pretty easy to just talk instead.”

Conclusie

We mogen aannemen dat school een plek is waar kinderen zich zo goed mogelijk moeten kunnen ontwikkelen. Voordat we alle boeken afschaffen en alleen nog iPads gebruiken, lijkt het me logisch om alle voor- en nadelen hiervan tegen elkaar af te wegen. In dit geval zijn de voordelen schaars en de nadelen overvloedig.

Voordat we meer schermen introduceren op scholen zou ik graag wetenschappelijk bewijs zien van tenminste één voordeel.

Tot die tijd zie ik liever minder dan meer schermen op school.